MONITORING ZWERFAFVAL VENLO

De gemeente Venlo wil de overlast door zwerfafval en bijplaatsingen verminderen en in 2025 een schone gemeente zijn. Daarvoor zullen overlastbronnen op landelijk en lokaal niveau moeten worden aangepakt. Maar voor een goede aanpak van bronnen en het stellen van prioriteiten is het nodig om niet op basis van gevoel maar op basis van feiten te sturen. Dit vraagt om het onderzoeken van zwerfafval en bijplaatsingen. Daarbij zijn lange termijn monitoringen, locatiegerichte monitoringen en/of productgerichte monitoringen mogelijk. In 2021 is Venlo gestart met de lange termijn monitoring van zwerfafval via Litterati/Zwerfafvalkompas.

Lange termijn monitoring

Deze monitoring is een instrument om op de lange termijn in beeld te krijgen hoe de feitelijke ontwikkeling (en dus niet de beleefde ontwikkeling) van de hoeveelheid zwerfafval in de hele gemeente is. Wordt de hoeveelheid zwerfafval minder? Zijn we op de goede weg? Moet er nog een tandje bij? Op welke onderdelen gaat het goed en op welke onderdelen gaat het niet goed? Omdat het hier om een gemeentelijk meetinstrument gaat is het logisch dat deze monitoring en analyse door de gemeente wordt uitgevoerd.

 Omdat het onmogelijk is om continu overal het zwerfafval te meten en omdat beeldkwaliteitsmetingen ook hun beperkingen hebben zijn we op zoek gegaan naar een meetmethode die representatief en praktisch haalbaar is. We hebben gekozen voor het monitoren van 24 vaste monitoringsgebieden verspreid over de hele gemeente. De gebieden worden in 2021 iedere twee maanden (dus 6 x in het jaar) op vaste dagen/momenten gedurende ongeveer 2 uur gemeten. Bij het meten beperken we ons tot het in kaart brengen van het herkenbare zwerfafval > 1cm2. Ook wordt het aantal kilo’s zwerfafval per monitoringsgebied per keer gemeten. De monitoring wordt uitgevoerd door inhuur van een persoon die op vrijwillige basis al actief was bij de bestrijding van zwerfafval in Venlo. Het taggen van het gevonden zwerfafval wordt door GoClean gedaan.

Informatie na een half jaar.

Van januari tot en met juni 2021 zijn de eerste drie ronden van zwerfafvalmonitoringen uitgevoerd. Op basis van deze gegevens kan een eerste beeld gegeven worden van de zwerfafvalsituatie in Venlo.

Gevonden soorten, aantallen en kilo’s zwerfafval

Op basis van de verzamelde gegevens (19904 stuks) kan een top 10 worden samengesteld:

Snoep- en chipsverpakkingen (25% – 5012 stuks)

Blikjes (20% – 4039 stuks)

Fastfood (8,5% – 1706 stuks)

Flessen (7% – 1449 stuks, waarvan 1056 plastic en 394 glas)

Rookartikelen (5,5% – 1113 stuks, grotendeels verpakkingen en 156 aanstekers)

Mondkapjes (4,3% – 856 stuks)

Drinkbekers (4% – 802 stuks)

(Brood)zakken (3,4% – 670 stuks)

Drugsafval (3,1% – 617 stuks – zakjes, ballonnen, etc.)

Drinkzakken en drinkpakken (2,1% – 211 stuks en 202 stuks)

Daarnaast worden onder andere nog gevonden: kaartjes en bonnetjes (376 stuks), voedselverpakkingen, bestek, zakdoekjesverpakkingen, zakdoeken, (tank)handschoenen, hondenpoepzakjes en reclamedrukwerk.

Binnen het totaal van de 24 locaties is de hoeveelheid zwerfafval zowel in aantallen (-18%) als in kilo’s (-42%) afgenomen tussen de eerste en de derde meting. Daarbij moet wel worden vermeld dat de eerste meting een proefmeting was en niet altijd even goed vergelijkbaar. Tussen de tweede en de derde meting is de hoeveelheid (groot) zwerfafval echter ook zowel in aantallen (-16%) als in kilo’s (-22%) afgenomen. De vermindering van de hoeveelheid zwerfafval kan (deels) verklaard worden doordat de gemeente vanaf april 2021 in delen van de stad extra op is gaan ruimen in het groen.

Zwerfafval per gebied

Op basis van de gegevens kunnen gebieden aangewezen worden waar relatief weinig of relatief veel zwerfafval worden gevonden. Bij vervuilde gebieden gaat het vaak om omgevingen van winkels (groen rond parkeerplaatsen), routes waar veel mensen rijden/lopen en plekken waar gerecreëerd/’gehangen’ wordt.

Kansen om zwerfafval te verminderen. Op basis van de gegevens kunnen maatregelen worden bedacht die bijdragen aan minder zwerfafval.

 (Inter)nationaal

Als gemeente weten we dat we voor (plastic) zwerfafvalpreventie voor een belangrijk deel afhankelijk zijn van (inter)nationale maatregelen. We hopen dan ook veel effect te zien van de invoering van statiegeld op plastic flesjes en blikjes en van de SUP-maatregelen. Daarnaast gaan we er vanuit dat de hoeveelheid mondkapjes op straat (veel) minder zal worden op het moment dat de mondkapjesverplichtingen weer verdwijnen. Ook hopen we dat acties van vrijwilligers (bv. #MissionMars, #Cupcount, #PeukMeuk) zullen leiden tot aangescherpte (inter)nationale regels en zo tot minder (plastic) zwerfafval. De metingen in Venlo dragen in ieder geval ook bij aan het genereren van gegevens voor deze acties. Zo zijn bijvoorbeeld al ruim 550 verpakkingen voor #MissionMars geregistreerd. Daarnaast zijn voor een circulaire economie nog meer maatregelen nodig zoals: statiegeld op glazen flessen, verbod op wegwerpproducten (zoals wegwerpaanstekers) en het verminderen van plastic in verpakkingen (zoals rookverpakkingen en broodzakken).

Lokaal

Met de monitoring wordt in beeld gebracht in welke gebieden veel zwerfafval ontstaat of dat er zwerfafval van een duidelijke afzender aanwezig is (bv. McDonalds – ruim 800 x). Met deze gegevens gaan we proberen extra preventieve maatregelen of extra opruimacties te stimuleren. Onze afvalcoach kan partijen aanspreken en vragen om:

Stimuleren preventie zwerfafval, bijvoorbeeld door in de horeca koekjes bij de koffie zonder verpakking aan te bieden of servetten en rietjes alleen op verzoek te geven.

Stimuleren extra opruimen zwerfafval van eigen omgevingen door supermarkten, winkels, fastfood/take away, scholen, bedrijven of bewoners.