1. Waarom ben je met Litterati begonnen?

 Omdat ik in 2017 op Twitter het afval begon te merken met #zwerfafval, kwam ik tweets van Dirk Groot tegen en ik zag zijn resultaten van de Litterati app. Het sprak mij erg aan en zag toen ook het nut van het verzamelen van data. Je kunt tenslotte een probleem zichtbaar maken, dat anders amper tot nooit gezien zou worden.

2. Hoe vaak raap je ongeveer zwerfafval?

Momenteel minimaal vier keer per week en omdat ik geen grijper gebruik, kan ik altijd en overal rapen. Ik heb altijd wel zakjes mee om het afval in te doen of ik vind ze.

3. Hoe kan het dat je al zoveel stuks zwerfafval in Litterati hebt staan?

Ik begon ooit met 40-60 stuks afval per dag, want meer zag ik niet liggen. Dat veranderde eigenlijk wel snel aangezien ik fanatieker werd. Het werd zelfs een beetje dwangmatig, omdat ik geen “normale” wandeling kon maken zonder wat te rapen.  Dat dwangmatige heb ik los kunnen laten, omdat mijn vrouw mij met beide benen weer op de grond zette. Peuken vond ik eerst vreselijk vies, maar er liggen er zoveel, dat ik die ook begon te rapen.
Juist met die peuken heb ik vanaf juli 2021 een spurt kunnen maken in de aantallen.

4. Als je een zwerfafval filter ziet liggen wat denk je dan? 

Een nare hardnekkige gewoonte die in stand blijft door onwetendheid.

5. Waarom raap je peuken op en leg je die vast in Litterati?

Ik wil graag mijn peukjes bijdragen om tot die grote verandering te komen, die we voor ogen hebben. Een filterloze samenleving zou fantastisch zijn, want er zijn goede alternatieven voor sigaretfilters.

6. Welk gevoel geeft het als je ze registreert?

Een lekker gevoel, omdat elke peuk kan bijdragen tot misschien wel een nieuwe maatregel tegen het filter.

7. Op wat voor locaties vind je veel peuken, steeds weer opnieuw?

Op parkeerplaatsen, bij drukke bushaltes, hangplekken en op het bedrijventerrein waar ik werk. 

8. Je hebt je aangemeld als peukenonderzoeker voor de peukenmonitoring vanaf half september. Wat maakt het dat je mee wil gaan helpen met monitoren van de filters?

Ik heb een hekel aan roken en roken met filter heb ik nooit begrepen, dus ik grijp elke mogelijkheid aan om mee te werken om deze zinloze filters uit te bannen.

9. Raap je liever alleen of in een groep en waarom?

Het is een soort van therapeutisch om in m’n eentje afval te rapen, waarbij ik de wereld om mij heen bijna vergeet op het verkeer na dan. Dat doe ik bijna dagelijks tijdens het wandelen naar en van werk. Met een groepje van de Buurt Cleanup Nieuw-Vennep is het weer leuk om tijdens of vooral na het rapen even gezellig te kletsen met een kopje koffie/thee en koek. Dat doen we elke eerste zaterdag van de maand. Meestal loop ik dus alleen omdat het zo uitkomt.

10. Zijn er dingen die je wel opraapt maar niet in Litterati zet?

Als ik 100% papierafval zie liggen dan laat ik het meestal liggen en zet het niet in Litterati. Papier vergaat wel, maar die vochtige doekjes niet trouwens

11. Wat is het vervelendste dat je hebt meegemaakt tijdens het schoonwandelen?

Je pakt wel eens een bierblikje die vol blijkt te zitten met bruine stinkende snot van dode naaktslakken. Als dat op je handen of kleding komt……pfffff echt heel vervelend, want die stank is er bijna niet uit te krijgen.

12. Wat is het allerleukste dat je hebt meegemaakt tijdens het schoonwandelen?

Een gesprek met een nors kijkende wat oudere rokende man die het allemaal maar afschuwelijk vindt wat er allemaal op straat wordt gegooid door de jeugd. Vervolgens trapt ie zijn peuk met filter uit op straat. Wat doet u nu? Uh wat? 

Wist u dat filters ook plastic bevatten en dat een peuk op straat gooien e i g e n l i j k net zo erg is als wat die jeugd op straat gooit? Zijn gezichtsuitdrukking veranderde van nors naar verbaasd met een vleugje schaamte.

Hij raapte de peuk op en wist niet meer zo goed wat ie moest zeggen en het kwartje plus de boodschap kwam goed binnen.

13. Heb je een bepaald doel dat je wilt bereiken met het opruimen en vastleggen van zwerfafval?

Dat de data gebruikt wordt voor acties en campagnes tegen de meest voorkomende soorten zwerfafval. Eenmaal vastgelegd, kan de data jaren na dato nog waardevol zijn.

14. In welke buurt ruim je het meeste op?

Tijdens de wandeling van en naar mijn werk neem ik verschillende routes in het Zuidelijke deel van Nieuw-Vennep. Met de Buurt Cleanup Nieuw-Vennep pakken we met een groep maandelijks een andere buurt aan.

15. Hoe is de samenwerking met de gemeente? (Noem de naam van de gemeente ook even in je antwoord)

De gemeente Haarlemmermeer heeft het NMCX (Centrum voor Duurzaamheid) als hun vertegenwoordiger. Het NMCX is een platform die inwoners, scholen en bedrijven binnen de Haarlemmermeer onder andere helpt met duurzaamheidsprojecten, andere “groene” zaken en bewustwording. Die samenwerking met het NMCX is zeer prettig en voorziet de Buurt Cleanup Nieuw-Vennep van de nodige materialen.
We hebben ook een goed contact met Meerlanden (afvalverwerker) die na onze Buurt Cleanup acties de zakken speciaal komt ophalen.

16. Denk je dat je gemeente datagericht aan de slag wil gaan?

Ze kennen de kracht van Litterati aangezien Dirk Groot meerdere onderzoeken heeft uitgevoerd voor het NMCX. Toevallig heb ik het tijdens World Cleanup Day voorgelegd aan de gemeente en ze gaan het meenemen. De vraag is of ze het kunnen toepassen, omdat er heel veel werk wordt uitbesteed aan derde partijen.

17. Werk je al met het Zwerfafvalkompas? 

.Soms gebruik ik het Zwerfafvalkompas, omdat het nieuwe dashboard van Litterati nog geen bruikbare kaart heeft. Dat is een erkende bug waar ze nu mee bezig zijn.
De (tag) filters binnen zwerfafvalkompas kan ik niet helemaal doorgronden op het gebied van merk, categorie materiaal etc. Alles zit onder “overige” en omdat er kennelijk een bepaalde vaste set van tags beschikbaar zijn, kan ik vaak niet filteren op mijn eigen tags. 

18. Heb je nog tips over het zwerfafval rapen en over Litterati gebruiken?

Schaam je niet voor het rapen van afval. Eigenlijk zouden diegene die het afval laten vallen en die mensen die het laten liggen zich moeten schamen. In de app vind ik de optie om meerdere foto’s tegelijk dezelfde tags te geven een aanrader. Het is af en toe nodig om de cache van de app te legen, want soms wordt ie traag. Na een grote update verwijder en installeer ik de app opnieuw. Ik laat de app van “Helemaal Groen” naast Litterati draaien om de GPS actief te houden. Met die app kunnen anderen zien welke route je gelopen hebt. Die app is overigens laagdrempeliger voor diegene die Litterati te veel werk vinden met het taggen. Betreffende het taggen; gebruik de sneltekst optie op je telefoon. Je tikt een afkorting in die resulteert in een complete tag reeks. Bijvoorbeeld wp = #wrapper #plastic. Dat scheelt echt zo ontzettend veel tijd. Het is alleen even werk om die afkortingen in te voeren.

19. Geloof je erin dat de zwerfafval community het verschil gaat maken?

We maken al verschil door de acties van onder andere Merijn Tinga, Dirk Groot, GoClean en al die Litterati gebruikers die met hun eigen verzamelde data bij instanties en vervuilers aankloppen. Het is een kwestie van tijd dat het complete “single use plastic” tot het verleden behoort. We zullen alleen nog jaren na dato de gevolgen moeten blijven opruimen. Ik vind dat we aardig op weg zijn, echter is die weg gewoon erg lang.

20. Vertel eens iets over jezelf

Ik woon en werk in Nieuw-Vennep als ICT’er bij een transportbedrijf en ik ben 51 jaar oud. Mijn vrouw en ik zijn inmiddels 25 jaar getrouwd. We wandelen samen met de hond er lekker op los en als het even kan lange afstanden. Duiken is een hobby die ik bijna wekelijks doe in het Nederlandse zoete water. In het buitenland duik ik amper. De Haarlemmermeerse bosplas in Hoofddorp is een pareltje en daar is de zwerfafvalkronkel begonnen. Op een avond in december 2012 besloten we als groep “Project Baseline” duikers eens wat troep van de bodem te halen. We kwamen boven met zeven zakken afval en vele meters aan verloren vislijnen en wat vislood. Project Baseline is een organisatie die duikers een platform geeft om vaste onderwaterstations met regelmaat te fotograferen en temperatuur- en zichtmetingen te doen. Dat doen we al sinds november 2011 en het is verrassend hoe dynamisch en veranderlijk een zoetwaterplas eigenlijk is ook al oogt het saai.
Het doel is om (goede en slechte) veranderingen zichtbaar te maken en daar indien nodig actie op te ondernemen door bij het waterschap en de gemeente aan te kloppen. Denk aan waterkwaliteit die kan verbeteren maar die ook kan verslechteren. Ons geheugen is niet zo best en daarom maken we foto’s en schrijven we logs over wat we gezien hebben, zodat we jaren na dato kunnen zien hoe de omstandigheden waren in een bepaalde periode. Dat ligt dus aardig dicht bij het verzamelen van data in Litterati.
Naast het data verzamelen hebben we van 2012 t/m 2019 totaal 14 succesvolle schoonmaakduiken gedaan, waar we ook steeds vaker de oevers gingen aanpakken met een oppervlakte ploeg, omdat het afval onderwater gelukkig aardig afnam.
Totaal hebben we daarmee 16 Kg vislood, tientallen meters verloren vislijn en 2500 kgs zwerfafval geborgen. Vooral vislijn is een regelrechte sluipmoordenaar voor duikende watervogels. Ze blijven er tijdens het foerageren met de tong achter haken en verdrinken. Zo hebben destijds een stuk of 11 vogels verstrikt in vislijnen gezien. Sinds we die vislijnen regelmatig weghalen, komen we vrijwel geen dode vogels meer tegen.
De gemeente is welwillend om deze evenementen mogelijk te maken en ook het plaatselijke restaurant sponsorde ons met een uitgebreide lunch. In de laatste jaren heeft NMCX een partytent voor ons geregeld.

In 2020 hebben we logischerwijs niks kunnen organiseren en het is jammer dat de World Cleanup day in een maand valt, waarin het zicht onder water en de waterkwaliteit op z’n slechtst is. Vergis je niet, dat het zicht in Nederlandse plassen in mei-juni kan oplopen tot 10 meter!

Aan het oppervlak viel het afval sinds die eerste schoonmaakduik mij ook steeds meer op en ja, dan begin je eraan hè. Pas sinds ik Litterati begon te gebruiken ben ik heel veel actiever gaan rapen.

Ik raakte iets van vier jaar geleden betrokken bij de opruimacties van Buurt Cleanup Nieuw-Vennep. Diegene die het toen organiseerde wilde op een gegeven moment stoppen. Samen met Esther hebben we de organisatie overgenomen. Elke eerste zaterdag van de maand pakken we een buurt in Nieuw-Vennep aan. Het aantal deelnemers varieert gemiddeld van 4 t/m 15. Vóór 2020 hadden we zelfs een keer 27 deelnemers. De vaste kern bestaat uit lieve mensen die ook gedreven zijn om Nieuw-Vennep mooi te houden, maar ik kan ze niet overtuigen om Litterati te gebruiken.

Een persoonlijke queeste was de plastic handschoen van het Shell pompstation. Soms vond ik er 40 in één ronde en dan vooral na een storm. Ze waaien honderden meters ver en dus ook het water in. Ik heb er van alles aan gedaan om het punt duidelijk te maken door mijn vondsten te laten zien en middels de data van Litterati, maar ik liep herhaaldelijk tegen kastjes en muren. Het is echt een stuk verminderd, maar ze houden zich angstvallig vast aan die handschoentjes. Evengoed raap ik nog steeds handschoenen bij hun voor de deur met de hoop dat ooit de voorraad handschoentjes opraakt. Het is een vreselijke naïeve gedachte, maar ja.

– Heb je nog een oproep aan anderen waar je mee geholpen zou zijn?

Wees er van bewust dat rapen van zwerfafval het probleem niet oplost, maar ik zie het als schadebeperkend. Bijvoorbeeld die plastic zak of wikkel die niet meer het water in kan waaien. Sloten, plassen, meren en rivieren zijn de magische vuilnisbakken, waar alles uit het zicht verdwijnt in de donkere dieptes. Als duiker zie je dat natuurlijk wel. Iemand die afval raapt kan bij een ander een stukje bewustwording aanwakkeren, wat dan indirect wel heel waardevol is. Als je Litterati gebruikt, dan kan die data worden gebruikt, waardoor uiteindelijk ook de bron van het probleem kan worden aangepakt. Dat heeft zich nu wel bewezen met de vervanging van onder andere de plastic Antafluwikkel naar een papierversie en al die andere waardevolle grote en kleine (lokale) acties van groepen en individuen.
Wat heel subtiel en goed werkt is het oprapen van afval op plaatsen waar mensen zijn.
Als je in de buurt van bijvoorbeeld rokende mensen peuken gaat rapen, dan kan dat een ongemakkelijk gevoel geven bij diegene die er gevoelig voor zijn. (Bewustwording). Diegene die toch hun peuk op de grond zouden gooien staan niet open voor een gesprek en dulden al helemaal geen commentaar. Deze stille methode voorkomt vervelende confrontaties. Ja, je krijgt duimpjes of “Goed bezig” en “Ja ik raap ruim ook wel eens wat op hoor!” te horen. Anderen gaan een gesprekje aan en weer anderen gunnen je geen blik waardig, maar de opruimactie gaat volgens mij nooit ongemerkt voorbij. 

– Welke vraag stel je aan de volgende persoon uit de community? Deze vraag komt terug in dat interview.

Met tijd en wijlen zinkt denk ik bij iedereen wel eens de moed de schoenen. Hoe ga jij daarmee om?